Günümüzde hemen herkesin gün içerisinde kağıt kullanır. Kağıtlar için hayatımızın bir parçası olduğunu söylemek yanlış olmaz. Eğitim alanında, temizlikte, kamuda ya da özel sektörde aklına gelebilecek her yerde kağıtlar farklı amaçlar doğrultusunda kullanılıyor olsa da her sektör için oldukça önemli bir yere sahiptir.
Kağıt nasıl üretilir? Sorusuna gelecek olursak; bu konuda 3 farklı aşamadan bahsetmek mümkündür. Bu aşamalar lif hazırlanması, tabaka oluşumu ve kurutma işlemleri olarak sıralanabilir. Kağıtlar üretilirken genel olarak bu aşamalardan geçer. Şimdi, konunun detaylarını inelim ve kağıdın nasıl üretildiğini daha yakından görelim.
Kağıt Nasıl Yapılır?
Kağıtların üretilirken 3 farklı aşamadan geçtiğini belirtmiştik. Bu aşamalardan ilki liflerin hazırlanmasıdır. Şimdi lifler nasıl hazırlanıyor? Buna bakalım.
Kağıt Üretiminde Liflerin Hazırlanması
Ağacın işlenmesiyle ortaya çıkan selüloz kağıdın ham maddesidir. Selüloz, sıvı içinde süspansiyon haline getirilir ve liflerin konsantre bir karışımı olarak bilinen kağıt hamuruna dönüştürülür. Lifler, sert ve yumuşak ağaçlardan üretildiği gibi bazı bitkilerden de elde edilebilir. Bunun yanında gazete kağıtları, karışık kağıtlar ve eski oluklu kutular şeklinde geri dönüştürülebilen kağıtlardan da lif elde etmek mümkündür.
Kağıt yapımında kullanılan hamurun parçalanması için iki farklı yöntem kullanılır. Bunlardan biri mekanik diğeri ise kimyasal bir yöntemdir. Hamurun mekanik olarak parçalanması ile elde edilen kağıt hamuruna öğütülmüş odun hamuru denir. Yapılan bu işlem için kimyasalların kullanılması gerekmez. Ancak mekanik parçalama yöntemi de kimyasal kullanılmadığı için liginin çıkarılmamış olur. İçeriğinde lignin bulunan kağıt hamuru ışığa maruz kaldığında sarı renge dönüşür. Bu yüzden hamurun mekanik olarak parçalandığı yöntem ile üretilen kağıtlar genelde gazeteler ve kalıcı olmayan kağıt türlerinin oluşturulmasında kullanılır.
Hamurun kimyasal olarak parçalanmış hali ise kimyasal hamur adını alır. Hamurun bu yöntem ile parça alınmasının nedeni içerisinde yer alan lignini çözerek parçalamaktır. Ayrıca hamur içerisinden lignini çıkarmak kağıt üretiminin bir sonraki aşaması için odun parçalarının da parçalanmasına katkıda bulunur.
Kağıt Üretiminde Levha Oluşumu
Kağıt üretiminde 2. Aşama da levha oluşumdur. Bu aşamada, hamur karışımı daha fazla su ilave edilerek seyreltilir. Daha sonra ise elyaflı ağ yapısının meydana gelmesi için ince gözeneklere sahip olan hareketli elek ile gelmek istemiyorlar. Bunun ardından hareketli kağıt hamuru preslenir ve korumaya alınır. Suyun sıkışmasına destek olmak için basınç uygulaması yapılabilir.
Yapılan işlemlerin ardından elde edilen levha henüz ıslakken örgü yelek kalıbından çıkarılabilir ya da farklı bir işlemden geçmesi adına tamamen kuruduktan sonra çıkarılması da mümkündür. Ayrıca birçok kağıt, ince bir tabaka halindeyken bir elyaf ağı ya da makara oluşturmak adına Foundrinier işlemine tabii olur.
Kağıt Üretiminde Kurutma İşlemi
Kağıt üretiminin son aşaması kurutma işlemi, hem zaman hem de kağıdın preslenmesi ile elde edilen bir kurutma olarak karşına çıkar. Ayrıca tam kurutma yöntemi, kağıt üretiminde tercih edilen genel işlemleri bağlıdır.
Eğer bu aşamada kullanılırsa fazla su kuvvet yardımıyla giderilir. Bir kez zorlandığında suyu toplamak adına emici özellikte bir malzeme kullanılması tercih edilir. El işi ya da farklı şekillerde kullanılan ve birinin tipi keçe ile aynı olmayan keçe, çoğunlukla bu işlemi gerçekleştirmek için kağıt makinelerinde kullanılır. Kağıt elle yapıldığında ise ortaya çıkan aşırı derecede suyun emilmesi için bir kurutma kağıdı kullanılır.
Diğer yandan suyu çıkarmak için ısı ve havada kullanılır. Kağıt üretiminin gerçekleştirildiği ilk yıllarda fazla suyu almak için kağıtlar çamaşır gibi asılırdı. Ancak günümüzde fazla suyu emmesi adına ısıtılmış kurutma mekanizmaları kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan mekanizma ise buharla ısıtılan kurutuculardır. Suyun edilmesinde kullanılan bu kurutucular 200 derecenin üzerinde Fahrenheit’a ulaşabilir.
Kağıt Nasıl Üretilir Kısaca
- Öncelikle kağıdın hammaddesi olan ağaçların işlenmesiyle selüloz elde edilir.
- bu işlem için ilk olarak ağaçlar kamplarından arındırılır.
- daha sonra ağaçların küçük parçalara ayrılması için parçalama birimine gönderilir.
- ağaçların küçük parçalara ayrılması ile elde edilen odun parçaları büyük basınçlı kazanlarda beslenir ve burada adeta bir yulaf ezmesi benzeri hamur haline dönüştürülür.
- hamur daha sonra mekanik ya da kimyasal yöntemler ile parçalanır.
- bunun ardından tabaka oluşumu için örgü bir melek halkası üzerine yerleştirilir ve fazla suyun alınması için preslenerek ısıtılır.
- son işlem olarak ise kağıt, yüzeyini kaplayan ve baskı anında fazla mürekkep emiliminden kaçınmaya destek olan bir nişasta çözeltisi ile uygun biçimde işlenir.
Kağıt üretimi konusunda tek bilinen belki de kağıtların ağaçlardan üretildiğidir. Ancak üretim aşamasında ağaçlar bir dizi işlemlerden geçer ve elde edilen yeni malzemeler yine farklı işlemleri tabii tutulur. Görüldüğü gibi kağıt üretimi ve düzenli bir süreci sonucu olarak ortaya çıkar.
