İnsan vücudu sayısız ve birbirinden farklı hücrelerden oluşmaktadır. İnsan vücudunun sağlıklı şekilde yaşamını devam ettirebilmesi için bu hücrelerin sağlıklı olması ve işlevlerini yerine getirmesi oldukça önemlidir. Kök hücreler ise organların işlevlerini yerine getirmesinde yadsınamaz derecede önemli rol oynayan hücreleri oluşturmakla görevlidir.
Sürekli, çok sayıda, farklı özelliklerde ve kendisini yenileyebilen hücreleri oluşturan hücre tiplerine “Kök hücre” adı verilmektedir. Kök hücreler, vücut içerisinde mitoz bölünme sayesinde birbirinden farklı hücre tipleri oluşturmaktadır. Birçok hastalığın tedavi yöntemi olan kök hücreler, nakil edilerek birçok hastanın hayat ışığı olmaktadır.
Beynin düşünme işlevini, kalbin atma işlevini, böbreklerin kan temizleme işlevini ve derinin kendisini yenileme işlevini gerçekleştirmesi için kök hücrelere ihtiyaç vardır. Dolayısıyla da insan vücudunun tamamen sağlıklı olması ve organların işlevlerini sistemli şekilde yerine getirebilmesi için kök hücreler hayati önem taşımaktadır. Kök hücre ile tedavi edilebilecek hastalığı olan hastalara kök hücre nakli yapılarak tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Kök Hücre Nakli Nedir?
Doğumdan itibaren oluşan kan hastalıklarının, habis kan hastalıklarının ve kemik iliği yetmezliği hastalığının tedavi edilmesinde kullanılan yöntem kök hücre naklidir. Birçok tedavisi olmayan hastalığın tedavisinde dahi kullanılmaya başlanan kök hücre nakli, alıcı ile verici yani donör arasında uyum olduğu takdirde gerçekleştirilmektedir. Nakil öncesinde yapılan testler iki taraf arasında da uyum olduğunu ortaya koyarsa sağlıklı kişinin yani vericinin kemik iliğinin bir kısmının ya da tamamının boşaltılmasıyla birlikte alınan sağlıklı kök hücreler hastanın kemik iliğine nakil yapılmaktadır.
Kök hücre nakli sağlıklı kişiden kök hücrenin alınıp hasta kişinin kemik iliğine nakil edildikten sonra birçok hastalığın ilerlemesi durdurularak hastalıkların tedavi edilmesi sağlanmaktadır. Eski zamanlarda sadece kemik iliğinden kök hücre elde ediliyordu. Ancak günümüzde bilim ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık kemik iliği dışında kök hücre nakli yapılabilmektedir.
Kök Hücre Bağışı Yapacak Olan Kişilerin Sahip Olması Gereken Özellikler
Kök hücre bağışı yapmak isteyen sağlıklı kişilerde sağlık kurumları tarafından belirli özellikler aranmaktadır. Bir kişinin verici ya da diğer adıyla donör olarak kök hücre bağışı yapabilmesi için öncelikle tamamen sağlıklı olması gerekmektedir. Kişinin Hepatit B, Hepatit C ve Sifiliz gibi hastalıkları geçirmemiş olması, kronik hastalıklarının bulunmaması ve HIV, kanser tanısı almamış olması aranan temel şartlar başındadır.
Kök hücre bağışı yapacak olan kişinin sağlıklı bir birey olmasının ve hastalık teşhislerinin konuşmamasının yanı sıra yaş özelliği de bağış sırasında önemli rol oynamaktadır. Bu doğrultuda kök hücre bağışı yapacak olan kişilerin 18-50 yaşları arasında olması gerekmektedir.
Kök Hücre Bağışı Nasıl Yapılır?
Kök hücre bağışı yapmak isteyen kişiler öncelikle sağlık kurumlarına başvuru yapmaktadır. Başvuru sonrasında kişiyle bilgilendirme görüşmesi yapılır ve bu görüşme sonrasında kişi hala kan bağışı yapmak istiyorsa “Gönüllü Kök Hücre Bağışçısı ve Onam Formu”nu imzalar ve kan grubunun belirlenmesi, hastalıkların test edilmesi için 3 tüp kan verir.
Yapılan testler sonucunda şayet bir hastalık çıkarsa kişi kök hücre bağışı yapamamakla birlikte hastalıkları konusunda ayrıntılı olarak bilgilendirilmektedir. Ancak kan testlerinin sonucu olumlu çıkarsa bu durumda sağlıklı kişiden alınan kan örnekleri insan lökosit antijeni yani doku tipinin saptanması amacıyla TÜRKÖK Doku Tiplendirme Laboratuarı’na gönderilerek kemik iliği bankasına iletilmektedir. Bu aşamalar neticesinde kişinin kök hücre bağışı gerçekleşmiş olur.
Görüldüğü gibi kök hücre bağışı sadece birkaç tüp kan ile yapılan bağıştır. Kök hücre bağışı yapıldıktan sonra sağlıklı kişinin kök hücrelerinde eksilme olmaz. Çünkü sağlıklı insan vücudunda kök hücre, sürekli kendisini yenileyerek çoğalmaktadır.
kök hücre bağışı hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayınız.
