Marcus Tullius Çiçero M.Ö. 106- M.Ö. 43 yılları arasında yaşamış Romalı devlet adamı, büyük hatip, bilgin ve yazardır. Arpinum şehrinde doğan Çicero, pek çok meziyete sahipti. Orta halli bir ailede doğan Çicero buna rağmen kendisini geliştirmiş, zekasıyla döneminin parlak avukatları arasında yükselmiştir. Çicero gençlik döneminde konuşma sanatı, hukuk, felsefe alanında eğitim almış bu alanlarda, alanında önde gelen isimlerden olmuştur.
Çiçero halkçı hareketlere karşı yapısıyla tanına bir aristokrattı. Avukatlık ve hitabet sanatında ki mükemmel yeteneği sayesinde yüksek devlet görevlerine kısa sürede ulaşmayı başarmıştır. Kısa zamanda devlet kademesinde yükselen Çicero konsül seçilmiş, aynı yıl Catilina adlı bir soylu önderliğinde çıkan ayaklanmayı bastırmıştır. Darbecilerin idam edilmesi halk tarafından tepkiyle karşılanınca bir süre sürgüne gönderilmiş, daha sonra üçlü yönetim döneminde afla Roma’ya dönmesine izin verilmişse de siyasal etkinlik yapması yasaklanmıştır. Çicero ise Antonius ile Octavius arasında ki çatışmada Antonius’a karşı şiddetli konuşmalar yaparak sonunu hazırlamıştır. Antonius’un askerleri tarafından M.Ö. 43 yılında Caieta’da öldürülmüştür. Coşkulu konuşmalar yaptığı kürsüye başıyla sağ eli çivilenmiştir.
Çicero’nun Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği
Çicero’nun eserleri aslında onun siyasi yönünü yansıtır. Edebi yaratıları, onun için siyasetin başka araçlarla sürdürülmesi anlamına geliyordu. Çicero’dan günümüze 58 konuşması kalmıştır. Bu yazılar Latin düzyazı sanatının doruğudur. Çicero’nun felsefi yazıları, daha çok Platon ( Eflatun)’la Aristotales’ten alınmış diyaloglar biçimindedir. Başlıca yapıtları “ De Senectute” ( Yaşlılık Üzerine), “De Amicitia “ ( Dostluk Üzerine) ‘dir. Çicero’nun yaşadığı dönemin siyasi atmosferini bilmek, o dönem kaleme aldığı eserleri daha iyi anlamamızı sağlar. M.Ö.60 yılında Roma siyasi yaşamında 1. Triumvişik adıyla biline C. Luşius Caesar, Cn. Pompeius ve M. Licinius Crassus’un kurduğu birlik mevcutu. Çicero o dönemde avukatlık yapıyor bir yandan da felsefi, retorik çalışmalar yazıyordu. Bu dönem en önemli felsefi metinlerinden olan “ De Oratore “ (Hatip Üzerine), “De Re Publica” ( Devlet Üzerine) ve” De Legibus” (Yasalar Üzerine)’yi kaleme almıştır. Bu eserler de Roma Cumhuriyeti’nin eski dönemlerine sık sık gönderme yaparak devletle yasaların ideal yapısının nasıl olması gerektiğini anlatmıştır.
Çicero “De Re Publica” ( Devlet Üzerine) ve” De Legibus” (Yasalar Üzerine) adlı eserlerini kaleme alırken Plato’nun “Devlet ve Yasalar”adlı eserinden oldukça fazla etkilenmiş hatta örnek almıştır. Yazılarında diyalog tekniğini kullanan Çicero, hukukun doğal kaynaklarının, yasaların nasıl düzenlenmesi gerektiğini, sınıflar arası toplumsal uyum ve düzenin nasıl sağlanabileceğini irdelemiştir. Yaşadığı dönemin siyasi çalkantıları arasında hangi siyasi kanadı destekleyeceğini bilememenin, Cumhuriyeti korumak arzusu ile dolu olan Çicero’nun kararsızlıklar yaşamasına neden olur. Bir yandan kötü giden evliliği, çok sevdiği kızının hastalığı onu derinden üzmektedir. Cumhuriyetten diktatörlüğe evrilen yönetim biçimi Çicero’yu derinden üzmekteydi. Ancak asıl sevgili kızı öldüğünde büyük bir acı yaşar. Bu dönemde kale aldığı “The Tusculan Disputations I; On nThe Comtempt of Death” ( Ölüme Övgü )adlı eseri, Çicero’nun hem kendi ölümü fikri, hem sevdiklerinin ölmesi fikri hem de ölüm korkusuyla baş etme yollarını aldığı önemli çalışmasıdır. Eserinde de diyalog tarzını kullanan Çicero, bu eserinde daha çok monolog tarzı ağır basar. Konuştuğu kişi nadiren söze karışır, daha çok soru sorar.” De Officiis” (Yükümlülükler Üzerine) adlı eserinde filozof olmasını çok istediği ancak asker olan, içkici, müsrif oğluna seslenişi dikkat çekicidir.
Çicero’nun eserleri temel olarak üç ana sınıfta sınıflandırılmaktadır. Politik-siyasi söylevler, edebi-felsefi eserler ve ailesi,dostlarına yazdığı mektuplar. Çicero tüm yazdığı eserlerle dönemin Roma Tarihine, Roma Cumhuriyeti’nin M.Ö. I. Yüzyılın ilk yarısına ışık tutmuştur.
